چهل حدیث درباره ایمان
1. قال الامام علی (علیه السّلام) : الایمانُ معرفَةٌ بالقَلبِ و اقرارٌ باللِسانِ و عَمَلٌ بالأرکانِ.«نهج البلاغه، حکمت 218»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: ایمان عبارت است از شناخت ومعرفت قلبی، اقرار با زبان و عمل با اعضاء و جوارح.
2. قال الامام علی (علیه السّلام) : أصلُ الایمانِ حُسنُ التّسلیم لأمر اللهِ.
«تصنیف غررالحکم، ص 87، ح 1444»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: اصل و اساس ایمان، به نیکوئی تسلیم امر خدا شدن است.
3. قال الامام علی (علیه السّلام) : لا شَرَف اَعلی من الایمان.«تصنیف غرر الحکم، ص 87، ح 1465»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: هیچ شرافتی بالاتر از ایمان نیست.
4. قال الامام علی (علیه السّلام) : أقربُ النّاس مِنَ اللهِ سبحانَهُ أحْسَنُهم ایماناً.«تصنیف غرر الحکم، ص 87، ح 1458»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: نزدیک ترین مردم به خداوند سبحان، کسانی هستند که ایمانِ نیکوتری دارند.
5. قال الامام علی (علیه السّلام) : «لا نَجاةَ لِمَن لا ایمانَ له.«تصنیف غرر الحکم، ص87، ح 1466»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که ایمان ندارد نجات نخواهد یافت.
6. سُئِلَ عن رسولِ الله صلّی الله علیه و آله فَما علامَةُ الایمانِ؟
فقالَ رسول الله صلّی الله علیه و آله : أمّا علامَةُ الایمانِ فأربَعةٌ:
الاِقرارُ بِتَوحیدِ الله و الایمانُ بِهِ و الایمانُ بکُتُبهِ و الایمانُ
بِرُسُلِهِ.«تحف العقول، ص 19»
از رسول خدا صلّی الله علیه و آله سؤال شد: نشانه ایمان چیست؟ حضرت صلّی
الله علیه و آله فرمود: نشانه ایمان چهار چیز است: 1. اقرار به یگانگی
خداوند متعال، 2. اعتقاد و ایمان به آن، 3. ایمان به کتب آسمانی، 4. و
ایمان به پیامبران الهی.
7. قال الامام علی (علیه السّلام) : الایمانُ علی أربعة أرکانٍ: اَلتوکّلُ
علی الله، و التفویضُ اِلیَ اللهِ، و التسلیمُ لأمرِ اللهِ و الرّضا بقضاءِ
اللهِ.«بحار الانوار، ج 75، ص 63»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: ایمان بر چهار رکن استوار است: توکّل بر
خدا، واگذاری کارها به پروردگار، تسلیم امر و فرمان خدا بودن و راضی بودن
به قضایِ الهی.
8. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله : خصلَتان لیسَ فوقَهُما من البرِّ
شیءٌ: الایمانُ باللهِ و النّفعُ لعبادِ الله.«تحف العقول، ص 35»
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: دو خصلت است که هیچ عمل خیری بالاتر
و برتر از آنها نیست؛ ایمان به خدا و سود رساندن به بندگان او.
9. قال الامام علی (علیه السّلام) : لا یکمُلُ ایمانُ عبدٍ حتّی یُحِبَّ
مَن أحَبَّهُ اللهُ سبحانَهُ و یُبغِضَ مَنْ أبغَضَهُ اللهُ
سبحانَهُ.«تصینف غرر الحکم، ص 88، ح 1477»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: ایمان انسان مؤمن کامل نمی شود مگر اینکه
کسانی را که محبوب خدا هستند دوست بدارد و کسانی که مورد تنفّر و غضب
پروردگار هستند، مورد بغض او باشند.
10. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : لا یَکمُلُ ایمانُ العبدِ حتّی
تکونَ فیهِ اربَعُ خصالٍ، یُحسِنَ خُلقَهُ وَ تسخو نفسُهُ ... .«امالی شیخ
طوسی، ص 125»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: ایمان انسان کامل نمی گردد مگر آنکه چهار
خصلت در او وجود داشته باشد: 1. اخلاقش نیکو باشد. 2. نفس او نرم و پذیرا
باشد. 3. کنترل سخن داشته باشد و بیهوده سخن نگوید. 4. اضافی ثروتش را در
راه خدا بدهد.
11. قال الامام علی (علیه السّلام) : اکمَلُکُم ایماناً أحسَنُکُم خُلقاً.«بحار الانوار، ج 68، ص 387»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: کامل ترین شما از نظر ایمان، نیکوترین شما از حیث اخلاق است.
12. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : مَنْ أحبَّ لِلّهِ و أبغَضَ
لِلّهِ و أعطَی لِلّهِ فهُوَ ممَّنْ کَمُلَ ایمانُهُ.«وسائل الشیعه، ج 11، ص
431»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: کسی که دوستی و دشمنی او فقط برای خدا
باشد و به خاطر رضای خدا عطا و بخشش نماید، از کسانی است که ایمانشان به
درجه کمال رسیده است.
13. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : لا یستکمِلُ عبدٌ حقیقةَ الایمانِ
حتّی تکونَ فیهِ ثلاثُ خصالٍ: الفقهُ فی الدّین، و حُسنُ التّقدیرِ فی
المعیشَةِ و الصَّبرُ علی الرّزایا.«تحف العقول، ص 324»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: بنده به حقیقت ایمان دست پیدا نمی کند مگر
اینکه سه خصلت در او وجود داشته باشد: 1. فهم دقیقِ دین، 2. برنامه ریزی
نیکو در اداره زندگی، 3. و بردباری در مقابل مصائب و مشکلات.
14. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : انّ الایمانَ عَشرُ درجاتٍ
بمنزلةِ السُّلَّم یُصعَدُ منه مِرقاةً بعدَ مرقاةٍ ... .«بحارالانوار، ج
66، ص 166»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: همانا ایمان ده درجه دارد، همانند پلّکانی
که پلّه پله از آن بالا می روند ... مقداد در درجه هشتم، ابوذر در درجه
نهم و سلمان در دهمین درجه قرار داشت.
15. سُئِلَ عن الامام الصّادق (علیه السّلام) : ما الّذی یُثبِتُ الایمانَ
فی العَبدِ؟ قال: الّذی یُثبتُه فیه الوَرعُ و الّذی یُخرِجُهُ منه
الطَّمع.«بحارالانوار، ج 67، ص 304»
از امام صادق - علیه السلام - پرسیدند: چه چیزی ایمان انسان را پا برجا و
ثابت می کند؟ حضرت فرمود: پرهیزگاری و تقوا، ایمان را در انسان تثبیت می
کند و طمع، ایمان را از دل آدمی خارج می سازد.
16. قال الامام علی (علیه السّلام) : خَفضُ الصَّوت و غَضُّ البَصرِ و مشیُ
القَصْد من أمارَةِ الایمانِ و حُسنِ التّدین.«تصنیف غرر الحکم، ص 89، ح
1499»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: پائین آوردن صدا، فروبستن چشم و اعتدال در راه رفتن از نشانه های ایمان و دینداری نیکو است.
17. قال الامام علی (علیه السّلام) : وَ علیکُم بالصّبر فانَّ الصّبرَ من
الایمان کالرّأسِ من الجَسَدِ، و لا خیرَ فی جَسَدٍ لا رأسَ مَعَهُ و لا فی
ایمانٍ لا صبرَ مَعَهُ.«نهج البلاغه، حکمت 79»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: بر شما باد به صبر و شکیبائی، زیرا نقش صبر
در ایمان همانند سر است برای بدن، و همان طور که بدن بدون سَر فایده ای
است، در ایمانِ بدون صبر نیز خیری وجود ندارد.
18. قال النبی صلّی الله علیه و آله : مداراةُ النّاسِ نِصفُ الایمانِ.«تحف العقول، ص 35»
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمود: مدارا کردن با مردم نیمی از ایمان است.
19. قال الامام علی (علیه السّلام) : الایمانُ شجرةٌ، اصلُهَا الیقینُ و
فَرعُهَا التّقی و نورُهَا الحیاءُ و ثَمَرُها السّخاءُ.«تصنیف غررالحکم، ص
87، ح 1441»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: ایمان درختی است که ریشه اش یقین، شاخه اش تقوی، نور و شکوفه اش حیاء و میوه آن سخاوت است.
20. قال الامام علی (علیه السّلام) : ثمرةُ الایمانِ الفوزُ عند الله.«تصنیف غررالحکم، ص 88، ح 1491»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: ثمره و نتیجه ایمان، رستگاری در نزد خداوند است.
21. قالَتْ فاطمة سلام الله علیها: جَعَل اللهُ الایمانَ تطهیراً لَکُم من الشّرکِ.«بحار الانوار، ج29، ص223»
حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمود: خداوند ایمان را قرار داد تا به واسطه آن بندگان از پلیدی شرک پاک گردند.
22. قال الامام علی (علیه السّلام) : حیاءُ الرّجلِ من نَفسِهِ ثمرةُ الایمان.«تصنیف غرر الحکم، ص 89، ح 1498»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: حیاءِ انسان از خودش ثمره ایمانِ به خداست.
23. قال الامام الباقر (علیه السّلام) : ما أخلَصَ العبدُ الایمانَ باللهِ
عزّ و جلّ اربعینَ یوماً، اِلّا زهَّدَهُ اللهُ عزّ و جلّ فی الدّنیا و
بصّره داءَها و دواءَها ... .«اصول کافی، ج 2، ص 16»
امام باقر (علیه السّلام) فرمود: هیچ بنده ای، چهل روز ایمانش را به خدا
خالص نکرد، مگر اینکه خداوند او را نسبت به دنیا بی رغبت گرداند و درد دنیا
و داروی آن را به او بنمایاند و سپس حکمت را در دلش قرار دهد و زبانش را
به سخنان حکیمانه گویا سازد.
24. قال الامام علی (علیه السّلام) : ما مِنْ شیءٍ یحصل بِهِ الاَمانُ أبلغُ من ایمانٍ و احسانٍ.«تصنیف غررالحکم، ص 88، ح 1488»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: هیچ چیزی بهتر از ایمان به خدا و نیکوکاری، امنیت در دنیا و آخرت را برای انسان حاصل نمیکند.
25. قال الامام علی (علیه السّلام) : هُدِیَ مَنْ أخْلصَ ایمانه.«تصنیف غررالحکم، ص 89، ح 1506»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که ایمان او به پرودگارش خالصانه باشد، اهل هدایت است.
26. قال الامام علی (علیه السّلام) : بالایمانِ یُرتَقی الی ذِروَةِ السعادَةِ و نِهایةِ الحبورِ.«تصنیف غررالحکم، ص 89، ح 1496»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: انسان به واسطه ایمان، به بلندترین قلّه سعادت نائل می گردد و از سرور کامل برخوردار می شود.
27. قال الامام علی (علیه السّلام) : المؤمِنُ دائم الذِّکرِ، کَثیرُ
الفکرِ عَلیَ النّعماءِ شاکِرٌ وَ فِی البلاءِ صابرٌ.«تصنیف غررالحکم، ص
90، ح 1533»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: انسان با ایمان دائماً مشغول به ذکر
خداوند، بیشتر اوقات در حال تفکّر بر نعمت های الهی، شاکر (بر نعمات) و در
موقع بلاء و سختی نیز صبور و بردبار است.
28. قال الامام الکاظم (علیه السّلام) : المؤمِنُ مثلُ کَفّتَیِ المیزانُ
کُلَّما زیدَ فی ایمانِهِ زیدَ فی بلائِهِ.«تحف العقول، ص 408»
امام کاظم (علیه السّلام) فرمود: انسان مؤمن همانندِ دو کفّه ترازو است که
هر چه بر ایمانش افزوده شود، بلاها و امتحاناتش بیشتر می گردد.
29. قال النبیّ صلّی الله علیه و آله : مَن کانَ أکثرُ همهِ نِیلَ
الشهواتِ، نزَعَ من قلبهِ حلاوَةُ الایمانِ.«مجموعة ورّام، ص 357»
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که بیشترین همتش رسیدن به خواسته های نفسانی باشد، شیرینی ایمان از قلبش بیرون می رود.
30. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : مَنْ خَلَع جماعَةَ المسلمین قدرَ
شبرٍ، خَلَعَ ربقَةَ الایمانِ مِنْ عُنُقِهِ.«وسائل الشیعه، ج 5، ص 377»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: کسی که از اجتماع مسلمین به اندازه یک وجب
دوری گزیند، ریسمان ایمان را از گردن خود برداشته (ایمان خود را از دست
داده).
31. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله : الغَضَبُ یُفسِدُ الایمانَ، کما یفسِدُ الخلّ العَسَل.«اصول کافی، ج 2، ص 302»
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: خشم و غضب ایمان را فاسد می کند، چنانچه سرکه عسل را تباه می سازد.
32. قال النبی صلّی الله علیه و آله : ما آمَنَ بی مَن باتَ شعْبانَ و
جارُهُ طاویاً، ما آمَنَ بی مَنْ باتَ کاسیاً و جارُه عاریاً. «المستدرک
الوسائل، ج 8، ص 429»
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که سیر بخوابد در حالیکه همسایه
اش گرسنه باشد و نیز کسی که پوشیده بخوابد در حالی که همسایه اش برهنه
باشد، به من ایمان نیاورده است.
33. قال الامام الصّادق (علیه السّلام) : من زَنی خَرَجَ من الایمانِ و
مَنْ شرِبَ الخَمرَ خرَج من الایمانِ ... .«بحارالانوار، ج 66، ص 197»
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: کسی که زنا کند و کسی که شراب بنوشد و کسی
که در روز ماه رمضان، عمداً روزه خود را افطار کند، اینها از حوزه ایمان
خارج شده اند.
34. قال النبیّ صلّی الله علیه و آله : لا یجتمع الشحُّ و الایمانُ فی قلبِ عبدٍ أبداً.«بحار الانوار، ج 70، ص 302»
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمود: هرگز بخل و ایمان در قلب بنده ای، با هم جمع نمی شوند.
35. قال الامام الباقر(علیه السّلام) : اِنَّ الکذِبَ هُوَ خرابُ الایمانِ.«اصول کافی، ج 2، ص 339»
امام باقر(علیه السّلام) فرمود: دروغگوئی، مایه ویرانی ایمان است.
36. قال الامام الکاظم (علیه السّلام) : ایّاکَ و المزاحُ، فاِنَّهُ یذهب بنورِ ایمانِکَ و یستخف مرُوّتَکَ.«تحف العقول، ص 409»
امام کاظم (علیه السّلام) فرمود: ازشوخی با دیگران بپرهیزید، زیرا که شوخیِ
(بی مورد) نورِ ایمان را خاموش نموده و شخصیت تو را سبک می کند.
37. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله : لا ایمانَ لِمَن لا أمانَةَ لَه.«بحار الانوار، ج 69، ص 198»
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: انسانی که امانتدار نیست، ایمان ندارد.
38. قال الامام علی (علیه السّلام) : «آفةُ الایمانِ الشِّرکُ.«تصنیف غرر الحکم، ص 89، ح 1508»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: شرک به خدا، آفت ایمان است.
39. قال الامام علی (علیه السّلام) : ما آمَنَ باللهِ مَنْ سکنَ الشَکُّ قَلْبَه.
«تصنیف غرر الحکم، ص 87، ح 1446»
امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که در قلب او شک و تردید ساکن است، به پروردگار عالم ایمان ندارد.
40. قال النبیّ صلّی الله علیه و آله : افضَلُ الایمانِ، أن تعلَمَ أنّ اللهَ معکَ حیثُ ما کُنْتَ.«کنز العمّال، ج 1، ح 66»
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمود: برترین درجه ایمان، آن است که بدانی هر کجا هستی خدا نیز با تو هست.